Geïntrigeerd, dat is Patrick Bus op zijn zachts gezegd over de kracht van beeld. Wat zegt het over je, wat laat jij het over jou zeggen en hoe gebruik je het om anderen te portretteren? Je tegenpartij, bijvoorbeeld. Beeld is essentieel als het gaat om het bouwen van een (goed) imago. Patrick is documentairemaker, maar werkt ook in opdracht voor organisaties, binnen contentteams. Daar maakt hij zich hard voor de rol van beeld. ‘We vertrouwen nog (te) vaak op tekst. En dus we hebben wel woordvoerders, maar waarom geen beeldvoerders? Beeld biedt veel meer.’ Of eigenlijk, minder: minder ruimte voor eigen interpretatie.
‘Beeld schept de context en maakt daarmee een plaatje completer,’ legt Patrick uit. ‘Het is nietsverhullend, nergens om je achter te verschuilen. Daar houd ik van, het zorgt ervoor dat je transparanter wilt zijn.’ Hij werkt momenteel als beeldexpert bij de Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland (RVO). Hier adviseert hij op gebruik van beeld en creëert zelf veel voor zijn interne opdrachtgevers, andere communicatieprofessionals. ‘In alles wat ik doe, denk ik na over hoe het eruit ziet en wat dat zegt. Vroeger straalde een pak aanzien uit. Intelligentie, vertrouwen. Tot de bankencrisis. In 2008 werden mannen in pak ineens met heel andere ogen bekeken. Het zijn details, maar details die je wilt overwegen bij het maken van foto- en videografie’.
Eerst een zelfbeeld, dan een imago
Hoewel hij pleit voor de functie van beeldvoerder, is beeldexpert een titel die hem niet misstaat. Hij studeerde film- en televisiewetenschappen en verdiepte zich voor zijn scriptie destijds het zelfbeeld en imago van Israëlische en Palestijnse organisaties, en hoe zij zichzelf en hun tegenstander in beeld brachten. ‘Je hebt een goed (duidelijk) zelfbeeld nodig, voor je jezelf in beeld kunt brengen. Hoe je jezelf laat zien, bepaalt ook hoe een ander jou portretteert. Hoe sterker jouw zelfbeeld (identiteit) als individu is, hoe meer invloed je hebt over de hoe ander over jou denkt en portretteert. Dus waar kies je voor?’ Het zijn vragen die hem ook in zijn werk dagelijks bezig houden.
Een grote stap door het team van experts
‘Binnen RVO werk ik samen met een team van beeldexperts. We verzorgen animatie, fotografie, video; iedereen heeft zo zijn eigen expertise (ik ben Beeldexpert Video) en samen bedienen we diverse afdelingen. We adviseren communicatieprofessionals en creëren de benodigde items. Dat betekent soms vooral veel produceren, maar we werken ook aan grotere, toffe projecten. Zo lanceren we elk moment een dedicated RVO YouTube-kanaal met video content voor RVO-medewerkers, communicatie-adviseurs van andere ministeries en ondernemers met daarin videocontent over beeldcommunicatie. Hoe kun je professioneel filmen op een smartphone? Wat betekent een huisstijl, hoe werkt beeldvorming etc. We staan niet (nog) in contact met veel collega’s, maar gebruiken het platform als een manier om mensen die ons en onze rol binnen de organisatie nog niet kennen aan ons te binden.’
Extern en proactief
‘Met het team hebben we elke maandag overleg, met elkaar en de teamleider. De werkdruk is momenteel erg hoog – we produceren veel en ook last-minute. Daar moet je tegen kunnen, maar ik houd er wel van. Daarnaast geef ik binnenkort een training aan het MT en aan het DT over hoe je jezelf het best kunt presenteren op beeld. Ik neem hen dan mee in begrippen als authenticiteit, narrative, autocue of niet, etc. Ook heb ik meegewerkt aan de beeldstrategie. Als team werken we voor interne opdrachtgevers, maar zijn ook bezig met de uitrol van externe projecten, bijvoorbeeld interactieve video om het invullen van formulieren makkelijker en leuker te maken. Het is een grote stap, want veelal wordt er vanuit de overheid reactief gewerkt.’
Vorm in plaats van waarde
Het probleem ligt volgens Patrick bij het feit dat men video nog te veel ziet als “vorm”, in plaats van wat het daadwerkelijk kan betekenen. ‘Het wordt letterlijk afgevinkt, zo van ‘we moeten ook wat met video.’ Mensen denken al snel; even wat beelden met mijn telefoon schieten en dan plakken we een filmpje in elkaar. Dat kan natuurlijk ook, maar wat zegt dát over je? Wat is de impact van die kwaliteit, of het gebrek eraan? Iedereen kan een camera oppakken en een imago creëren. De vraag is alleen; hoe wil je dat dat imago wordt? Stiekem ben ik gewoon best wel een activist, haha!’
Emotie is soms belangrijker dan feitelijke informatie in detail.
Maak ruimte voor emotie
In zijn rol wil hij collega’s onder andere leren dat het resultaat van video niet altijd op voorhand te bepalen is, maar dat – mits professioneel aangevlogen – het resultaat altijd de moeite waard is. ‘Het is een kwestie van proberen en zien wat er ontstaat. Daar de tijd voor nemen. Emotie is soms belangrijker dan feitelijke informatie in detail. Als je op dit moment een documentaire zou maken over Rutte of De Jonge waarin je ook twijfel en kwetsbaarheid laat zien, krijg je empathie. Met video creëer je meer gunfactor en vertrouwen. Je geeft een kijker de kans zichzelf in iemand te herkennen, met iemand te identificeren. Dat is niet alleen lastiger wanneer je alleen tekst gebruikt, het is ook minder transparant.’
Geen strategie zonder creatie en andersom
Nu (bijna) alles online gebeurt, is er de afgelopen maanden een wervelwind aan webinars geproduceerd. Corona zorgt voor meer werk dan ooit, binnen het beeldteam van RVO. We zeggen beeldteam, want dit woord gebruikt Patrick bewust. ‘Ik houd niet van het woord beeldredactie. Wij zijn een beeldteam en dat wil ik naar een hoger level brengen.’ Patrick houdt ook niet van kiezen, tussen strategie en creatie. ‘Het is ook niet nodig, zolang je je maar kunt aanpassen aan de vraag van je (interne) opdrachtgever. Er wordt teveel in hokjes gedacht; ik neem mijn strategische visie en ervaring altijd mee als ik maak. En andersom: door het maken ben ik een betere strateeg. Dat hybride proces komt het resultaat alleen maar ten goede, maar komt nu nog weinig voor. Het maken van beeld, advies over beeld, en de strategie en beleid rondom beeld, ligt vaak nog te ver uit elkaar. Als een manager of directeur ook zou maken en een maker ook zou managen zou er sneller een beter resultaat behaald kunnen worden, denk ik.’
Generalist en specialist in communicatie
Voorlopig werkt Patrick aan de beeldvoering van RVO. ‘Tot december, dan eindigt mijn opdracht hier. Als communicatieprofessional ben ik vooral een generalist, maar als Baas in Beeld ben ik echt een specialist. Die twee identiteiten combineer ik hier. Ik ben mede dankzij OnlyHuman in deze rol gestapt. Het is de derde keer dat ik met hun hulp mijn weg naar de overheid vind. Zonder Only Human kom je er simpelweg niet ’tussen’, maar aan de andere kant wil ik ook niet zonder: ze werken transparant en dat vind ik belangrijk en prettig. Daarnaast zijn ze er echt voor mij; ik had twijfels over welke richting ik op wilde, met de collega’s van OnlyHuman kon ik in gesprek. Ze hadden echt persoonlijke aandacht voor mij, stonden naast me. Het is een goede relatie waar ik op verder blijf bouwen. Zoiets is heel waardevol.’
Patrick Bus ging aan de slag als beeldexpert voor RVO via OnlyHuman. Wil jij ook ontdekken waar jouw passie en talenten liggen en welke organisatie bij jouw talenten past? Wij gaan graag met jou in gesprek en samen op zoek naar de juiste match.
